Аляксандр Ягелон (вялікі князь Літоўскі, з 1501 года - кароль польскі), заблытаўшыся ў даўгах і не маючы магчымасці пазбавіцца ад крэдытораў-яўрэяў, публікуе ўказ "жыдову з зямлі прэч выбіці".
У 1495 годзе былі выгнаны ўсе яўрэі Вялікага Княства Літоўскага, яўрэі брэсцкай і гродзенскай абшчын перасяліліся ў Польшчу і часткова - у маёнткі ўдзельных князёў літоўскіх; аднак неўзабаве відавочна адбыўся абвал фінансавай сістэмы, у красавіку 1503 года Аляксандр дазволіў яўрэям вярнуцца ў Княства Літоўскае і вярнуў ім маёмасць.
З заварнога цеста тут упершыню пачалі фармаваць вузкія жгуцікі і выпякаць з іх абваранкі або обвареночки, вареночки і, нарэшце, бараначкі. Даследнікі лічаць, што за крутасць выраба - як «барановы рог» іх сталі называць - абаранкамі, этымалогію выводзяць ад Макса Фасмера: «Адбываецца ад праслаў. формы ob-variti, ад якой у ліку іншага адбыліся: руск. абаранак, укр. абарынак, беларус. абаранак, польск. obarzanek, obwarzanek». Хутчэй за ўсё, гэта яўрэйскае паняцце: БАР збожжа, жыта; або В.Р., БАРА ёсць, есці, накарміць; страва + Ніка чысты, вычышчаны; г.зн. чыстая ежа, Кашэрная ежа; заварное цеста ўжываецца ў габрэйскай (самай старажытнай) кухні; нічога агульнага з Баранам.
у XIV і XV стагоддзях адбываецца масавая міграцыя яўрэяў з нямецкіх гарадоў у Польшчу і Вялікае Княства Літоўскае. Перасяляюцца цэлыя абшчыны, якія перавозяць свае капіталы, гандлёвую дзейнасць, кагальны (абшчынны) лад, нямецка-яўрэйскі дыялект (ідыш), рэлігійныя традыцыі і сістэму талмудычнага выхавання, да канца XV стагоддзя ў Польшчы і Вялікім Княстве Літоўскім жыве больш за 20 тыс. яўрэяў.
У 1631 г. Літоўскі ваад (цэнтральны орган яўр. самакіравання) прызнаў Смаргонь цэнтрам акругі, у якую ўваходзілі навакольныя абшчыны; у 1765 г. у мястэчку лічыліся 649 яўрэяў, якія плацілі падушную падаць, у 1847 г. яна склала 1612 чалавек, у 1897 г. - 6743 чалавека (75,5% усяго насельніцтва, па перапісу 1897 г. усяго жыхароў 8908).
Да канца 19 ст. многія яўрэі Смаргоні былі заняты ў гарбарнай вытворчасці, створанай у 1860-я гг. і неўзабаве стаў асновай эканомікі мястэчка; сярод іх было таксама нямала буйных і дробных гандляроў, каробачнікаў, цесляроў і пекараў, якія выпякалі ў Смаргоні бейгеле («бублікі»), якія карысталіся попытам па ўсёй Расіі.
Smorgonie. Ulica Garbarska